“Burgerschap is niet alleen leerlingen wegwijs maken in de wereld zoals die vandaag is, maar hen ook in staat stellen om in te grijpen op die samenleving; om de samenleving zoals die nog niet is te verbeelden. Dat mag niet bij mooie woorden blijven.” Aan het woord is Tom Uytterhoeven, stafmedewerker bij Katholiek Onderwijs Vlaanderen. BeGlobal sprak met hem over inspirerend burgerschap en hoe de katholieke koepel schoolteams inspireert om hiermee aan de slag te gaan.
Voor de vorming van haar vernieuwde visie voor secundair onderwijs kon Katholiek Onderwijs Vlaanderen voortbouwen op opgedane inzichten uit het basisonderwijs, waar het nieuwe leerplan Zin in leren! Zin in leven! sinds september 2017 de leidraad is. In dat nieuwe leerplan wordt de nadruk gelegd op een sterke verbondenheid tussen persoonsgebonden ontwikkeling (relationele vaardigheden, ondernemingszin, identiteit …) en cultuurgebonden ontwikkeling (vakinhoudelijke kennis). Deze verbondenheid wil men doortrekken in het secundair onderwijs.
“Inspirerend burgerschap willen we niet in één vak plaatsen. Mens en Samenleving is een belangrijke component, maar minstens zo belangrijk – zo niet belangrijker – is ons gemeenschappelijk Funderend Leerplan.”
Burgerschapsvorming gaat bijgevolg niet enkel om het overdragen van kennis, maar ook om vaardigheden en attitudes die leerlingen in staat stellen om mee te werken aan de samenleving van morgen. Dat vraagt om een geïntegreerde aanpak. Het Funderend Leerplan komt daaraan tegemoet door over de vakken heen in te zetten op persoonsvorming van de leerlingen. Zo zorgt Katholiek Onderwijs Vlaanderen ervoor dat inspirerend burgerschap niet in één bepaald onderdeel van het curriculum besloten blijft. Er wordt getracht om inspirerend burgerschap zoveel mogelijk in het volledige curriculum en schoolleven te verweven.
“Het eigenaarschap van de school zal leiden tot een fundamenteler gesprek en fundamentelere keuzes die teams uit zichzelf en uit eigen kracht maken.”
Makers van het Funderend Leerplan lieten zich nog meer inspireren door ervaringen uit het basisonderwijs om ook in het secundair onderwijs co-creatief te werk te gaan. De expertise die aanwezig is in het onderwijs wordt op die manier optimaal benut. Het nieuwe leerplan hecht veel belang aan het eigenaarschap van de school en het lerarenteam. Daarbij wordt van schoolteams verwacht dat ze verantwoorde keuzes maken in functie van de eigen context en leerlingen. Dat eigenaarschap en de betrokkenheid van leraren zal leiden tot bewuste keuzes om inspirerend burgerschap een volwaardige plaats te geven binnen hun onderwijs.
Hoe stimuleert het Funderend Leerplan om inspirerend burgerschap concreet vorm te geven in een school? Zorgt het eigenaarschap van de school voor een te grote vrijblijvendheid? Hoe komt Katholiek Onderwijs Vlaanderen tegemoet aan de kloof tussen burgerschapscompetenties van leerlingen uit de A-stroom en leerlingen uit de B-stroom? We legden deze en andere vragen voor aan Tom Uytterhoeven in onze eerste BeGlobal-podcast.
