Lerend netwerk sessie: een gemeenschappelijke taal voor Wereldburgerschapseducatie

Leerkrachten genereren de open kijk op de wereld van hun leerlingen. Maar, hoe kunnen wij onze toekomstige leerkrachten deze kijk zelf laten oppikken? Op woensdag 6 november ontdekten we met het lerend netwerk “Samen Wereldburgerschapseducatie” hoe wereldburgerschapseducatie niet alleen in theorie, maar ook in de praktijk kan werken. Geen droge definitie-oefening — wel een verkenning van gemeenschappelijke grond en inspiratie voor de toekomst.

Van een politiek-filosofische ochtendtrip naar concrete inzichten

Pieter Meurs, docent aan de VUB en de Erasmus Hogeschool Brussel met een blijvende interesse naar het antwoord op de vraag “Hoe veranderen we de wereld?”, wandelde ons doorheen een complex en gelaagde memory lane van wereldburgerschap. In deze inspirerende sessie schetste hij de evolutie van het concept wereldburger van de Oude Grieken tot vandaag.

Wat verwachten we eigenlijk van een wereldburger? Rechten en plichten, of eerder moreel engagement en participatie? Hoe verhoudt de rol van educatie zich tot maatschappelijke normen en waarden? Wat betekent dit volgens de paradox voor de niet-ingeburgerde burger?^[1] En hoe vinden we een balans tussen “brave” burgers die kennis en vaardigheden verwerven, en “stoute” burgers die kritisch durven zijn. Beide zijn nodig, hoewel de ruimte voor dat laatste krimpt.

Eén ding is zeker: de rol van educatie — zowel formeel, non-formeel als informeel — is essentieel in het versterken van wereldburgerschap.

Deep dive in fundamenten, uitdagingen en kansen

Met dit inzicht achter de kiezen doken we in een interactieve deep dive sessie. Hier leerden de lerarenopleiders en ngo-medewerkers van Studio Globo, Vlaamse Hogescholenraad – Global Minds, Broederlijk Delen, Howest, UHasselt, Odisee Sint-Niklaas, UCLL, AP Hogeschool Antwerpen, Join for Water en UCOS elkaar en elkaars aanpak beter kennen.

De discussie begon bij de basis: wat zijn de fundamenten van Wereldburgerschapseducatie? Hoe geïntegreerd is dit al binnen de verschillende instellingen? En vooral: hoe ziet dit er concreet uit in het curriculum?

De groep besprak uitdagingen en kansen:

Uitdagingen:

Evaluatie blijft een lastig punt en vraagt een frisse blik.

• • Hoe meet je of Wereldburgerschapseducatie echt werkt?
  • Hoe ga je over naar een evaluatie die het leerproces zichtbaar maakt en valoriseert?

Kansen:

• • Het herschrijven van curricula vormt een opportuniteit om Wereldburgerschapseducatie sterker te integreren.
  • Bewust expliciteren is noodzakelijk. Wat doen we precies onder de noemer Wereldburgerschapseducatie? Waarom doen we het? En hoe geven we dit vorm?
  • Wereldburgerschapseducatie leeft in alle vormen van educatie, zowel (non-)formeel als informeel. De samenwerking met ngo’s, met hun expertise en inspiratie, blijft daarbij onmisbaar.
  • Praktische gastcolleges en andere samenwerkingen en uitwisselingen brengen een meerwaarde.

Tenslotte merkten we de complexiteit van de meerlagigheid op tussen enerzijds studenten leren wat het betekent om wereldburger te zijn en anderzijds studenten voorbereiden om, als toekomstige leerkrachten, wereldburgerschapseducatie toe te passen in hun klas.

Co-creatie: 1+1=3

Frisse ideeëen en versterkte relaties — het lerend netwerk Samen Wereldburgerschapseducatie is meer dan een ontmoeting. Dit platform vertaalt theorie naar praktijk en laat lerarenopleiders met ngo’s een toekomst co-crëeren waar wereldburgerschapseducatie een vanzelfsprekend deel van leren, in al zijn vormen, wordt.

Want, laten we eerlijk zijn: de wereld verandert, educatie dus ook. Het kan starten bij lerarenopleidingen en eindigen in klassen vol nieuwsgierige, kritische en betrokken wereldburgers — en andersom.

1.  “Tegen actief burgerschap”, pg. 74, Schinkel, 2007